On Barakî

Barakî...

Awè, lu, c’ è-st-on barakî...

On barakî po d’ bon ! Nin l’ barakî qui vos lî tapez l’ hate dissus,

bon qu’ i n’ èst nin prôpe sor lu,

qui n’ sét çou qu’ c’ èst qui d’ avu dès manîres

èt qui, å rés’, n’ a nole bone è cwér, savez...

Nonna ! Lu, si c’ è-ston barakî, on vrêye, c’ èst pace qui si grand-pére èsteût barakî èt qui s’ papa èsteût barakî tot parèy !

Dihez-m’ on pô... Qu’ åreût-i polou fé d’ ôte qui «barakî»,

dji v’s-èl dimande ?...

«Barakî», po cès djins la, c’ è-st-ine sacwè qu’ on-z-a-st-è coûr !

È l’ åme, awè ! Ine sacwè qui v’ coûrt divins vos vonnes èt qui v’ rimowe lès tripes ! Lu, il a v’nou å monde divins ‘ne roulote èt c’ èst divins ‘ne roulote qu’ i lêrè sès hozètes ! Awè, divins çou qu’ i lome «si mohone».

 Avou totes lès-ahèsses qui vos pôrîz sondjî.

 A ‘ne pihêye dèl grande teûle, la wice qu’ i mète li coûr dès-èfants

al djôye...

Cisse grande teûle la qu’ i fåt dismantchî èt rèmantchî,

pus d’ vint fèyes so in-an. Tot-avå èt tot l’ minme wice, pôr... Cisse

grande teûle la, c’ èst tote si vèye, a nosse barakî !...

Cisse grande teûle la, c’ èst l’ cîr d’ a nosse barakî èt lès mèyes di loumîres

tot-åtoû èt tot-avå, c’ è-st-ot’tant di steûles !... Dès steûles po

fé blaw’ter sès nut’... Dès solos, po fé blaw’ter sès djoûs. Po fé

blaw’ter sès sondjes, télefèye !...

Si no ? Dji n’ vis-èl såreû dîre... Lu, on l’ lome «Gugusse», li ci

qui fêt l’ zozo... Ou bin «Zozo», adon qui fêt l’ gugusse... Çou qui

compte, por lu, c’ èst dè veûy lès-èfants qui trèfilèt, divant d’ intrer.

C’ èst l’ tchôde sinteûr dès crèsses di bwès qu’ on-z-a-ståré so l’

pisse. C’ èst l’ muzike èt lès rôl’mints dè tabeûr... Lès hihåhås dèsèfants

èt leûs p’titès mins qui batèt d’ boneûr... Qu’ i-n-a-t-i d’ pus

bê qu’ in-èfant qui rèye, dihez-m’ on pô ? ...

C’ èst por zèls qui nosse «barakî» passe li pus gros di s’ djoûrnêye,

divant s’ mureû. A tchåssî s’ vète pèrike. A s’ fé ‘ne grosse rodje

barène. A s’ mète totes sôrs di coleûrs, so s’ vizèdje. A s’ moussî

avou ‘ne vîle frake a tape-cou. Ine vîle frake tote kitrawêye èt on

pantalon tot rapècî, qu’ on mèt’reût d’vins treûs parèy qui lu. Adon

n’ fåt-i nin roûvî lès burtèles, èt l’ tchapê boule, èt lès solés d’ on

d’mèy mète di long, èt...

Vo-l’-la prèt’ ! Divins deûs munutes, ci sèrè-st-a lu !... Èt adon, plèce

ås cåbriyoles èt ås coupèrous. I s’ va falu trèbouhî, èt toumer so s’

cou, èt s’ rôler al tére a s’ sipråtchî l’ bot’roûle, èt... Èt si fé passer

po on... Po on boubiè ! Po on d’mèy doûs, mutwèt ! Po... Po fé rîre

lès-èfants, come di djusse !...

«Barakî»... Qué bê mèstî !...

Pocwè si foute dès barakîs,

Dès p’titès djins ou dès cinsîs ?

Bin fé l’ ovrèdje n’ èst nou pètchî

Èt s’ n’ a-t-i pôr nou sot mèstî.

 Nouvelle de Paul Henri Thomsin, publiée avec l'aimable autorisation de l'auteur
Photo d'illustration, Achille Zavata (source Internet)